Een schets van de situatie:
We worden ouder. Het aantal 70-plussers is sinds 1990 meer dan verdubbeld. Inmiddels gaat het in Nederland om 2,6 miljoen ouderen en het komende decennium blijft dit flink groeien. Het is prachtig dat ouderen steeds langer fit blijven. Dat zien we om ons heen. Veel ouderen zet zich in voor anderen. Zij zijn mantelzorger voor familieleden, helpen de buren, besturen de belbus. Zij zijn actief bij sport- en sociale organisaties en verenigingen, bij de schuldhulpverlichting, de energie coöperatie. Je kan bijna stellen ‘als de lange arm van de oudere het wil, staat het hele sociale raderwerk stil’
Het overgrote deel van de ouderen woont zelfstandig (92% van de 75 plussers), 80% procent geeft hun leven een acht of hoger op een schaal van één tot tien. Wel is sprake van eenzaamheid. In 2016 voelde 38% van de 78-plussers zich eenzaam. Dat is wel minder dan in 2006 (46%) maar door de groei van het aandeel oudere ouderen in absolute aantallen is het meer.
Is het huidige zorg stelsel toekomstbestendig?
Meer ouderen leidt tot sterk groeiende behoefte aan zorg van huisarts, ziekenhuis, zorginstellingen, wijkorganisaties en daarmee stijgen de zorgkosten. Omdat de beroepsbevolking in de toekomst afneemt moeten minder werkenden steeds meer bijdragen aan verder stijgende kosten. Natuurlijk is er best nog wel aan enkele knoppen wat te draaien maar wij, ook links, moet erkennen dat hier een groot financieel probleem ontstaat.
Maar de grootste beperking is waarschijnlijk het personeelstekort. Nu werkt 1 op 7 werkenden in de zorg. Als we niets veranderen aan het zorgstelsel is dat 2040 is dat 1 op de 4 en dat kan oplopen naar 1 op de 3. Is dit reëel en zijn die zorgmedewerkers er? Nu al is er een tekort van 52.00 medewerkers. Veranderd er niets dan is het tekort over 10 jaar opgelopen tot 200.000 zorgverleners. Hoewel immigratie mogelijk een deel van de oplossing is, lijkt het gebrek aan personeel de grote bottleneck te worden.
Wat dan? Participatieve zorg.
Het dreigende zorginfarct stemt zorgelijk, tegelijk is het inspirerend om je hierin te verdiepen.
In het hele land zijn al 2000 initiatieven en pilots gaande waarin nieuwe vormen van zorg worden ontwikkeld. Initiatieven waar zorgprofessionals samen werken met inwoners, waar zorg-professionals en instellingen niet meer langs elkaar werken maar juist samenwerken aan een geïntegreerde zorg, waar de focus ligt op een gedecentraliseerde buurtgerichte aanpak.
Een prachtig voorbeeld is de zorgcoöperatie ‘Austerlitz zorgt’. De helft van de inwoners van het dorp is hierbij aangesloten. Een dorpsteam met een dorpsondersteuner en een zorgcoördinator (betaald door de gemeente) koppelt de zorgverlening voor bewoners aan zorgprofessionals en zorgorganisaties. Hierdoor komt de juiste zorg op de juiste plek komt. Doordat inwoners als vrijwilligers een deel van de zorg (denk m.n. aan sociale zorg zoals b.v. bij eenzaamheid, bij fysieke beperkingen) voor hun rekening nemen worden huisarts en wijkverpleging ontlast en kunnen ouderenlanger thuis wonen. Het initiatief in Austerlitz heeft navolgers gekregen die samenwerken in een netwerk ‘Nederland zorgt voor elkaar’.
Er zijn veel andere voorbeelden zoals ‘Versterken zorgzame gemeenschappen’ waarin zorg niet alleen professionele dienstverlening betreft maar een gedeelde verantwoordelijkheid is van de hele gemeenschap. En er zijn Zorgcirkels die bestaan uit een groep van acht tot dertien vitale ouderen die een beroep op elkaar kunnen doen als er hulp nodig.
Veel gemeenten zijn bezig met ouderen huisvestingsbeleid zoals b.v. Epe en Kolham. Zij betrekken Inwoners intensief bij de vormgeving van het ouderen-huisvestingsbeleid. Bij huisvesting waar wonen en medische zorg aan huis, sociale zorg zijn geïntegreerd. Helaas is dit niet eenvoudig te realiseren. Hans Kuipers, onze wethouder, wees op de huidige grond- en bouwkosten waardoor een gemeenschappelijke ruimte of een wijkverplegings- of huisartsenpost in een appartementencomplex of hofje niet te financieren is. Maar daarover wordt nu wel gesproken door de betrokken partijen; gemeente en de verzekeraars.
Naast een veelheid aan burgerinitiatieven zijn er initiatieven van de grote zorgaanbieders. Een alliantie van 10 grote wijkverplegingsorganisaties- ziekenhuizen, gemeenten en GZZ-instellingen zet in op een landelijke transformatie van de gezondheidszorg gericht op preventie, integratie huisartsenzorg en wijkverpleging en versterking van de informele zorg. Lokale netwerken worden gestimuleerd en die krijgen meer zeggenschap en gaan meer doen.
Waarom is dit relevant voor GroenLinks Tynaarlo?
Toekomst bestendige zorg is relevant voor de veel inwoners van Tynaarlo. Afwachten tot de storm over ons komt is niet des GroenLinks.
Kunnen participatieve zorg modellen werken in Tynaarlo? Welke rol kan de gemeente hierin spelen? Betrekt de gemeente ouderen bij het ouderenhuisvestingsbeleid? Wij zien het als een uitdaging om ons hierin verder te verdiepen.
En u?
Ongetwijfeld is er meer kennis en ervaring in onze afdeling; wilt u die met ons delen? Daar zijn we naar op zoek. Wij nodigen u van harte uit om contact met de fractie op te nemen.
Voor meer informatie zie: Participatiecoalitie welzijn, zorg en hulp, NIVE.nl, Zorgvisie.nl. Buurkracht.nl Correspondent 22/8/2024.
