Glimlachend vertelt hij over zijn actiebord en “weg met de dictatuur in Griekenland” roepend tijdens een demonstratie in Utrecht.
Hij studeerde bodemkunde in Wageningen met een flinke dosis economie. Intensieve studie van “Het Kapitaal” van Marx maakte dat hij links van de PvdA uitkwam en zich bij links actiegroepen aansloot.
Hij is socialist en ziet tegelijkertijd dat het oude socialisme alleen vocht voor hoger loon, een auto voor iedereen en meer welvaart. Dat heeft wel een grens zien we nu, zegt hij. De groeimodus kan niet eindeloos doorgaan.
Vind je “Het Kapitaal” nog steeds van betekenis voor deze tijd?
Jazeker! Het kapitalisme heeft wel een heel andere vorm gekregen. Er is een dienstensector en vooral ook een financiële sector de afgelopen 50 jaar gegroeid die in Marx’ tijd niet bestond. Een oplossing voor een kapitalistische samenleving is ook niet zomaar gevonden maar de voorspelling dat we te maken zouden krijgen met oligopolies en monopolies, een enorme concentratie van ondernemingen als ook van het vermogen is toch aardig uitgekomen. En ook het meer en meer overbodig worden van mensen in het werkproces door steeds verdergaande automatisering en daarmee gepaard gaan verslechtering van de positie van de werknemers. In de kern was dat de analyse van Marx en die klopt nog steeds. De steeds kleinere groep vermogenden heeft door lobby veel invloed op wat er politiek gebeurt. Via TV kanalen promoten ze politici die hun belangen behartigen. Kijk naar Zemmour in Frankrijk en Trump in de VS.
Hoe ben je bij GroenLinks terecht gekomen?
Ik ben een tijdje niet politiek actief geweest; Ik kwam met de komst van de kinderen in een andere fase van mijn leven terecht. Maar met de opkomst van de LPF in 2002 dacht ik : ik wil weer actief worden. Toen heb ik me bij GroenLinks aangesloten en ben actief geworden in de fractie. Op een kennismakingsavond van GroenLinks ontmoette ik Klaas Kuipers en Jan Datema. De club sprak mij aan en vanaf dat moment ben ik actief gebleven in de fractie. Het mooie van een gemeente is dat de politieke discussies en besluiten heel zichtbaar zijn.
Wat moet er de komende tijd gebeuren in Tynaarlo?
De energietransitie is de belangrijkste opgave. De gemeente heeft daar zelf weinig middelen voor maar er zijn wel subsidieregelingen. Ik verwacht dat die regelingen worden uitgebreid gelet op het regeerakkoord. Iedereen kan daar gebruik van maken en de gemeente zou als intermediair of makelaar gebruik kunnen aanmoedigen en daarbij ondersteunen. De gemeente heeft zicht op de wijken en ziet wat daar gebeurt. Buurt voor buurt en dorp voor dorp er op af. Mogelijkheden laten zien en bewoners met initiatieven stimuleren en begeleiding organiseren. Laaghangend fruit pakken mensen zelf wel. Eigenaren van huizen met een zeker vermogen weten hoe ze met woningisolatie, zonnepanelen en een warmtepomp energiezuiniger kunnen leven. Het gaat erom knelpunten te onderzoeken en oplossingen te vinden voor mensen met een smalle beurs in combinatie met slecht geïsoleerde woningen. Wanneer de energieprijzen stijgen komt bij hen het eerst het bestaansminimum in zicht. Wat dat betreft doen de wooncoöperaties prima werk in de gemeente. Dat is echt fantastisch. Voor oudere huizen is dat echt een enorme klus maar je ziet dat het kan. Daarop investeren is het allerbelangrijkste, effectief en rechtvaardig.
Waarin zijn wij onderscheidend als GroenLinks?
GroenLinks is een partij die niet alleen maar probeert aanpassingen in de marge te realiseren maar ook echt het economisch systeem wil veranderen. Dat we uit de groeimodus komen. Dan zeg je nogal wat. Er wordt dan direct geroepen dat er dan werkloosheid komt. Er zijn economen die laten zien dat dat niet hoeft en het anders kan. Bijvoorbeeld Kate Raworth die een paar jaar geleden voor een volle zaal in Assen haar boek ‘De donut economie’ heeft toegelicht, zeer inspirerend.
Daarom ben ik ook lid van een landelijke en zelfs Europese partij. Dit vergt een gezamenlijke inspanning en inzet op gemeentelijk, provinciaal, landelijk en Europees niveau. Een louter lokale partij vind ik te beperkend. Nu kan ik via bijvoorbeeld Kamerleden van GroenLinks zaken aankaarten die op lokaal niveau beter geregeld moeten worden vanuit landelijke regelgeving en kaders, bijvoorbeeld de Jeugdzorg.
Dit met alle besef dat de gemeente vooral ook een uitvoeringsorganisatie is. Meer dan tachtig procent van het budget van de gemeente komt van het Rijk. Op gemeenteniveau stuur je bij waar dat kan maar veel wordt en is bepaald in landelijke regelgeving die door de Tweede en Eerste Kamer is vastgesteld. Zo is bijvoorbeeld de introductie van marktwerking in de jeugdzorg als ook het beschikbaar stellen van middelen een kwestie van landelijk beleid. En ondervinden we in de gemeente hier de gevolgen van.
Het werkt niet goed. Prima dat het sociale domein georganiseerd is in de wijken en de dorpen van een gemeente, maar dit te combineren met bezuinigingen was en is een grote fout, nog steeds. GroenLinks en ook andere partijen hebben hier al een punt van gemaakt in de Tweede Kamer gelet op het plan van dit kabinet minder extra geld te besteden aan Jeugdzorg, geheel tegen de eerdere afspraken met VNG in.
We hebben ons de vraag te stellen of we met de marktwerking en het hanteren van DSM5 methodiek wel door moeten gaan. Zie de inbreng van de psychiaters Damien Denys en Jim van Os in deze discussie. Marktpartijen zijn uit op winst en richten zich vooral op lichte problematiek; voor de complexere problematiek zijn lange wachtlijsten waardoor het gebeurt dat niet tijdig zorg wordt gegeven en de behandeling nog ingewikkelder wordt.
Vanuit onze ervaringen in onze gemeente Tynaarlo kunnen we deze discussie voeden en aangeven hoe het beter kan. De uitvoering moet beter en het landelijk beleid moet veranderen. Stop de marktwerking. en zorg ervoor dat de mensen die het echt nodig hebben als eerste aan bod komen.
We onderscheiden ons ook doordat we vinden dat vluchtelingen welkom zijn. Door slechte organisatie afgelopen paar jaar onder leiding van voormalig staatsecretaris Broekers-Knol is het asielbeleid in Nederland onmenselijk gemaakt en dan roep je ook onmenselijkheid op. Ik vind het dan ook geweldig hoe in Eelde de asielzoekers verwelkomd zijn.
Hoe kijk je tegen burgerraden zoals David van Reybrouck dat voorstelt?
Zoals Arnhem dat bijvoorbeeld gedaan heeft vind ik heel mooi. Dat je mensen zeggenschap geeft over de eigen omgeving. Mensen vraagt om met een voorstel te komen en hen vanuit de gemeente ondersteuning biedt. Dat zie je al meer en meer gebeuren in wijken die zich sterk maken voor isolatie van woningen energiebesparing maar het kan op veel meer terreinen.
Mensen met verschillende ideeën moeten er dan met elkaar uitkomen Je krijgt de discussie waar die hoort. Het werkt om mensen ruimte te geven om samen vorm te geven aan de eigen omgeving.
Je moet heel concreet op wijkniveau beginnen en het moet duidelijk zijn waarover het project gaat. Voor het omgaan met wetten rond ruimtelijke ordening krijgt de wijk begeleiding van de gemeente.
Als gemeente heb je ook mogelijkheden. Zoals het voorbeeld van Oude Pekela waar de gemeente een pilot energie project van bewoners ging steunen en begeleiden. Het gaat erom dat je weet hoe de geldstromen lopen en waar ze aan besteed kunnen worden. Dan moet je als college er snel met plannen op inspelen.
